مهران صالحی
سخت ترین معمای منطق تاکنون ! یک معما به نام فیلسوف آمریکایی و منطق دان جورج بولوس است ! که در نگاهی به فسفه دانشگاه هاروارد در سال ۱۹۹۶ منتظر شده است . مقاله بولوس راهکارهای متعدید برای حل را شامل می شود .
متن این معما توسط مهران صالحی ترجمه شده
ترجمه ایتالیایی که قبلا در روزنامه لا ریپابلیکا ایتالیا به عنوان L’indovinello più difficile del mondo آورده شده بود این معما را به شکل زیر مطرح میکند
سه خدا A,B و C به یک ترتیب نامشخص نامگذاری شده اند ! خدای صحیح ، غلط و اتفاقی . خدای صحیح همیشه صحیح را میگوید . خدای غلط همیشه غلط صحبت میکند ، اما اینکه خدای اتفاقی صحیح یا غلط صحبت کند یک رویداد اتفاقی است ! شما باید خدای A,B,C را فقط با پرسیدن ۳ سوال ( بله و خیر ) تعیین کنید ، هر سوال باید دقیقا از یک خدا پرسیده شود ، خدایان انگلیسی متوجه می شوند اما سوالات را به زبان خودشان پاسخ خواهند داد ! که کلمات بله (yes) و خیر (no) در زبان آنها دو کلمه da,ja به ترتیبی نامشخص خواهد بود و شما نمیدانید کدام کلمه کدام معنی را میدهد !
شفاف سازی های زیر توسط بولوس مطرح شده :
شما میتوایند از یک خدا بیش از یک سوال بپرسید
شما مجازید سوالهایی بپرسید که وابسته به پاسخ سوال قبلی شما باشد و
باید فکر کنید طبیعت پاسخ های اتفاقی خدای اتفاقی مانند روی برنده سکه در شیر یا خط در ذهن آن خطا مخفی است . او صحیح صحبت میکند و در ادامه ممکن است غلط صحبت کند !
دوستان عزیز لطفا پاسخ ها و منطق حل خودتون رو بعد از فکر کردن به این معما و نه جستجوی جواب در اینترنت ( که اون هم احتمالا منتهی به هیچ پاسخی نخواهد شد ) در بخش نظرات درج کنید
بعد از رسیدن نظرات مرتبط با پاسخ به ۱۰۰ من در فرصت مناسب منطق و پاسخ چندین صفحه ای این معما رو ترجمه و در سایت قرار خواهم داد.
لینک کوتاه این معما برای درج در شبکه های اجتماعی مانند وایبر ، واتس آپ ، فیس بوک ، تویتر و …..
از A میپرسیم: اگر از B بپرسیم که من انسان هستم یا خیر چه میگوید?
در حالت اول فقط یک کلمه فرضا da بگوید. میفهمیم که B خدای اتفاقی نیست چون اگر خدای اتفاقی بود حتما جواب A این بود که میگفت da یا ja چون اگر B اتفاقی باشد جواب A هر دو گزینه ی da و ja میشد یعنی میگفت: da یا ja. چون اگر راست گو باشد یا دروغ گو هر دو احتمال خدای اتفاقی را میگویند چون یکی از آن دو جواب درست و یکی نادرست است پس حتما هر دو جواب را میگویند.
حال که فهمیدیم B حتما خدای اتفاقی نیست دومین سوال را از B میپرسیم: آیا Aخدای اتفاقی هست? اگر فقط یک کلمه فرضا ja بگوید میفهمیم که C خدای اتفاقی هست باز هم به همان دلیل قبلی چون اگر Aاتفاقی بود حتما این خدا هر دو جواب را میگفت یعنی میگفت da یا ja .
حالا فهمیدیم خدای C اتفاقی هست.
و فهمیدیم که خدا های Aو B یکی دروغ گو و یکی راست گو هست.
به سوال اول برمیگردیم من پرسیدم که اگر از دوستت بپرسم من انسان هستم یا خیر چه میگوید? جواب حتما خیر هست چون من حتما انسان هستم اگر Aراست گو باشد میداند که B به دروغ خیر خواهد گفت و اگر Aدروغ گو باشد میداند که Bبه درست بله خواهد گفت پس خودش به دروغ خیر میگوید پس جواب اولی که از Aشنیدیم هم معنیه خیر هست.( ما فرض کردیم da.پس da یعنی خیر و ja یعنی بله)
خب به جواب سوال دو بر میگردیم فرض میکنیم که Bگفته ja.
ما میدانیم ja یعنی بله پس او خدای دروغ گو هست چون به دروغ گفته که Aخدای اتفاقی هست و اگر B در جواب سوال دوم da میگفت می فهمیم که او خدای راست گو هست چون به درستی گفته بود خیر.
حال به فرض دوم بر میگردیم:
در ابتدا فرض کردیم که خدای A فقط یک کلمه بگوید da حال اگر میگفت da یا ja میفهمیدیم که B خدای اتفاقی هست.
حال همان مرحله دوم فرض اول را اجرا میکنیم.
از A میپرسیم که خدای B اتفاقی هست?
جواب را میدانیم که بله هست. پس یادمان نگه میداریم که این خدا چه جوابی به سوالمان داد تا در آخر که میخواهیم بفهمیم کدام کلمه چه معنیی دارد بفهمیم این خدا راست گو هست یا دروغ گو.
حال سوال سوم را از C میپرسیم:
اگر از Aبپرسم که Bخدای اتفاقی هست یا خیر چه جواب میدهد?
جواب حتما خیر هست(به همان دلیل حالت اول که پرسیدیم من انسان هستم یا خیر? (به سوال اول بر میگردیم …) در این جای متن)
پس هرجوابی که Cداد معنیش خیر هست. فرضا او گفت da پس معنی دو کلمه مشخص شد(da یعنی خیر و ja یعنی بله)
همان جا که گفتم جواب این سوال را در یادمان نگه میداریم. به آنجا بر میگردیم.
در آنجا میدانستیم که جواب سوال بله هست اگر Aدر آنجا ja میگفت یعنی به درستی جواب میداد میفهمیم که او راست گو و C دروغگو هست و اگر da میفت برعکس.
( هرجاکه فرض کردیم جواب da هست یا ja هست میتوانیم بر عکس نیز فرض کنیم چون اگر برعکس فرض کنیم جوابشان نیز برعکس میشود پس تآثیری در جواب ما ندارد)
یعنی جواب معما رو میدونین؟